Đau nửa đầu hay còn gọi là migraine, là một dạng rối loạn thần kinh phổ biến chiếm khoảng 20% trong tổng số các trường hợp đau đầu hiện nay. Dù không đe dọa trực tiếp đến tính mạng nhưng migraine lại gây ra nhiều phiền toái cho người bệnh với những cơn đau nhói dữ dội, kéo dài nhiều giờ liền. Không chỉ vậy, cơn đau còn thường đi kèm với loạt triệu chứng khó chịu như buồn nôn, nôn mửa, nhạy cảm với ánh sáng, âm thanh, thậm chí là sốt nhẹ hoặc co giật trong một số trường hợp.
Chính vì sự dai dẳng và khó chịu của các cơn migraine mà nhiều người luôn tìm kiếm giải pháp điều trị giúp cắt cơn nhanh chóng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Vậy hiện nay có những loại thuốc nào được dùng để kiểm soát đau nửa đầu? Khi sử dụng thuốc cần lưu ý những gì để đảm bảo an toàn và tránh tác dụng phụ? Tất cả sẽ được giải đáp chi tiết trong phần thông tin dưới đây.
1. Đau nửa đầu dùng thuốc gì để điều trị?
Hiện nay, y học vẫn chưa tìm ra phương pháp điều trị dứt điểm bệnh đau nửa đầu. Mục tiêu chính trong quá trình điều trị là kiểm soát cơn đau khi chúng xuất hiện và giảm thiểu nguy cơ tái phát trong tương lai. Việc lựa chọn phác đồ điều trị sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng, tần suất cơn đau cũng như tình trạng sức khỏe tổng thể của từng bệnh nhân.
Các loại thuốc dùng trong điều trị đau nửa đầu được phân thành hai nhóm chính:
- Thuốc giảm đau: Đây là nhóm thuốc được sử dụng khi cơn đau bùng phát, giúp làm dịu nhanh triệu chứng như đau đầu, buồn nôn, sợ ánh sáng hoặc âm thanh. Thuốc có tác dụng ngắt cơn và hỗ trợ người bệnh hồi phục nhanh hơn sau mỗi đợt đau cấp.
- Thuốc dự phòng: Thường được chỉ định dùng mỗi ngày trong thời gian dài, nhằm làm giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của các cơn đau migraine. Nhóm thuốc này phù hợp với người bị migraine mạn tính hoặc gặp phải các cơn đau kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt thường ngày.
Việc sử dụng thuốc cần tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ để đạt kết quả tối ưu và hạn chế tác dụng phụ không mong muốn.
2. Các loại thuốc trị đau nửa đầu phổ biến hiện nay
Dù chưa có loại thuốc nào điều trị dứt điểm bệnh đau nửa đầu, nhưng y học hiện đại đã phát triển nhiều nhóm thuốc giúp kiểm soát cơn đau hiệu quả và phòng ngừa tái phát. Tùy theo mức độ nghiêm trọng, tần suất xuất hiện cơn đau và thể trạng bệnh nhân, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phù hợp. Dưới đây là các nhóm thuốc phổ biến được sử dụng trong điều trị migraine hiện nay:
2.1. Nhóm thuốc giảm đau
Thuốc giảm đau không kê toa: Gồm các thuốc giảm đau – kháng viêm không steroid (NSAIDs) như aspirin, ibuprofen, acetaminophen, naproxen,… thường dùng khi cơn đau mới khởi phát, ở mức độ nhẹ đến trung bình. Tuy nhiên, lạm dụng lâu dài có thể dẫn đến viêm loét dạ dày, tổn thương gan thận.
Ergotamines: Đây là nhóm thuốc cổ điển trong điều trị migraine, có khả năng co mạch máu não, giúp làm dịu cơn đau nhanh chóng nếu dùng sớm. Có nhiều dạng bào chế như viên uống, viên ngậm dưới lưỡi, thuốc xịt mũi, tiêm… Tuy nhiên, do có thể gây dị tật bẩm sinh, ảnh hưởng tim mạch và tương tác thuốc, nhóm này không dành cho phụ nữ mang thai, cho con bú, hoặc người mắc bệnh tim.
Một số thuốc thường dùng:
-
Dihydroergotamine (DHE-45, Migranal)
-
Ergotamine đơn chất (Ergomar)
-
Kết hợp ergotamine và caffeine (Cafergot, Migergot, Cafatrate…)
-
Methysergide (Sansert), methylergonovine (Methergine) – hiệu quả, ít tác dụng phụ hơn.
Triptans: Nhóm thuốc hiện đại được sử dụng phổ biến, có tác dụng tăng nồng độ serotonin, giảm viêm và co thắt mạch máu não. Tuy mang lại tác dụng nhanh, nhưng có thể gây cảm giác tê bì, tức ngực, buồn nôn, chóng mặt. Không nên dùng cho người có tiền sử tim mạch hoặc nguy cơ đột quỵ.
Các thuốc triptans thông dụng:
-
Sumatriptan (Imitrex), Zolmitriptan (Zomig)
-
Rizatriptan (Maxalt), Naratriptan (Amerge)
-
Eletriptan (Relpax), Almotriptan (Axert)
-
Frovatriptan (Frova), kết hợp Sumatriptan và Naproxen (Treximet)
Thuốc chống buồn nôn: Được sử dụng song song để kiểm soát triệu chứng đi kèm như nôn mửa, buồn nôn – đặc biệt trong các cơn migraine nặng. Tuy nhiên, thuốc có thể gây buồn ngủ, chóng mặt, giảm tỉnh táo.
Các thuốc thường dùng:
-
Dimenhydrinat (Gravol), Metoclopramide (Reglan)
-
Prochlorperazine (Compazine), Promethazine (Phenergan)
-
Trimethobenzamide (Tigan)
Thuốc giảm đau opioid: Chỉ được dùng khi bệnh nhân không đáp ứng với các loại thuốc thông thường. Do khả năng gây nghiện cao, opioid chỉ nên dùng ngắn hạn và theo sát bởi bác sĩ chuyên khoa.
Các loại điển hình:
-
Codeine, Meperidine (Demerol), Morphine, Oxycodone (OxyContin)
2.2. Nhóm thuốc điều trị dự phòng
Thuốc đối kháng CGRP: Là nhóm thuốc sinh học mới, nhắm vào cơ chế bệnh học của migraine bằng cách ức chế peptide liên quan đến gene calcitonin (CGRP). Được tiêm định kỳ hàng tháng hoặc theo quý.
Các thuốc phổ biến:
-
Erenumab (Aimovig), Fremanezumab (Ajovy), Galcanezumab (Emgality)
Thuốc chẹn beta: Giúp ổn định mạch máu và giảm ảnh hưởng của hormone căng thẳng, thích hợp với người mắc đồng thời cao huyết áp.
Một số thuốc được sử dụng:
-
Propranolol (Inderal), Metoprolol (Toprol XL), Atenolol, Nadolol, Timolol
Thuốc chẹn kênh canxi: Có tác dụng điều hòa mạch máu và ổn định huyết áp, nhưng có thể gây hạ huyết áp, tăng cân, chóng mặt, táo bón.
Các thuốc thường dùng:
-
Verapamil, Diltiazem, Nimodipine
Thuốc chống trầm cảm: Tăng nồng độ serotonin, giúp ngăn ngừa co mạch và viêm liên quan đến migraine. Có thể gây buồn ngủ, tăng cân, giảm ham muốn tình dục.
Một số thuốc:
-
Amitriptyline, Nortriptyline, Fluoxetine, Sertraline, Venlafaxine, Paroxetine
Thuốc chống co giật: Ổn định hoạt động thần kinh quá mức – nguyên nhân tiềm tàng gây ra đau nửa đầu. Tuy nhiên, cần theo dõi vì có thể gây mệt mỏi, buồn nôn, mờ mắt, tăng cân.
Các loại thường gặp:
-
Topiramate (Topamax), Valproate (Depakene), Divalproex sodium (Depakote)
-
Gabapentin (Neurontin), Pregabalin (Lyrica), Levetiracetam (Keppra)
Tiêm Botox: Được FDA phê duyệt để điều trị migraine mạn tính. Botox có thể giúp làm giảm tần suất cơn đau khi tiêm định kỳ (khoảng 12 tuần/lần) vào cơ vùng trán, thái dương hoặc cổ.
3. Một số điều cần lưu ý khi dùng thuốc trị đau nửa đầu
Để kiểm soát tốt bệnh đau nửa đầu và hạn chế tối đa nguy cơ tái phát, việc sử dụng thuốc cần được thực hiện đúng cách, có sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ. Dưới đây là những điểm người bệnh cần đặc biệt lưu ý trong quá trình điều trị:
-
Tuân thủ liều lượng và hướng dẫn sử dụng: Các loại thuốc điều trị đau nửa đầu có thể giúp làm dịu nhanh cơn đau và giảm tần suất tái phát. Tuy nhiên, nếu lạm dụng thuốc quá mức hoặc sử dụng sai liều, không đúng thời điểm, người bệnh có thể gặp tình trạng nhờn thuốc (chai thuốc), khiến việc điều trị về sau trở nên kém hiệu quả. Vì vậy, tuyệt đối chỉ dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
-
Kiên trì trong điều trị dự phòng: Các thuốc phòng ngừa cơn đau thường cần thời gian dài để phát huy tác dụng, thông thường kéo dài trên 3 tháng. Người bệnh không nên ngưng thuốc đột ngột khi thấy triệu chứng thuyên giảm, bởi điều này có thể làm cơn đau tái phát nhanh chóng và dữ dội hơn.
-
Không tự ý phối hợp thuốc: Việc kết hợp nhiều loại thuốc trị đau nửa đầu mà không có hướng dẫn y tế có thể dẫn đến tương tác thuốc nguy hiểm hoặc làm tăng tác dụng phụ. Người bệnh cần tránh tự ý mua thêm thuốc hoặc thay đổi đơn thuốc đã được kê sẵn.
-
Tái khám định kỳ: Trong quá trình điều trị, việc tái khám theo đúng lịch hẹn là rất cần thiết để bác sĩ đánh giá hiệu quả điều trị, điều chỉnh liều lượng nếu cần và phát hiện sớm các vấn đề phát sinh.
-
Theo dõi phản ứng của cơ thể: Một số thuốc trị migraine có thể gây ra các tác dụng không mong muốn như buồn ngủ, chóng mặt, mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa hoặc phản ứng dị ứng. Nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, người bệnh cần liên hệ ngay với bác sĩ để được xử lý kịp thời.
Chủ động tuân thủ hướng dẫn và theo dõi sát sao trong quá trình dùng thuốc sẽ giúp người bệnh kiểm soát tốt bệnh đau nửa đầu và nâng cao chất lượng cuộc sống hàng ngày.
4. Cách phòng ngừa đau nửa đầu
Không chỉ phụ thuộc vào thuốc, việc thay đổi thói quen sinh hoạt và xây dựng lối sống lành mạnh cũng đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc phòng ngừa đau nửa đầu, giảm thiểu mức độ và tần suất tái phát. Dưới đây là những thói quen bạn nên duy trì hằng ngày để hỗ trợ kiểm soát bệnh tốt hơn:
-
Ngủ đủ giấc, đúng giờ: Giấc ngủ là yếu tố cốt lõi giúp não bộ hồi phục và thư giãn. Hãy đảm bảo ngủ từ 7 – 8 tiếng mỗi đêm và tranh thủ nghỉ ngơi 20–30 phút vào buổi trưa nếu có thể. Việc thức khuya, ngủ không đủ giấc hoặc giấc ngủ chập chờn đều có thể trở thành “chất xúc tác” kích hoạt cơn đau nửa đầu.
-
Duy trì thói quen vận động: Tập thể dục đều đặn không chỉ giúp cải thiện sức khỏe thể chất mà còn hỗ trợ ổn định tinh thần, giải phóng hormone endorphin – một loại “thuốc giảm đau” tự nhiên trong cơ thể. Chỉ cần 30 phút mỗi ngày, từ 3 – 5 buổi/tuần, với các bài tập nhẹ như đi bộ, yoga, bơi lội… cũng đủ để tạo nên khác biệt tích cực.
-
Giảm thiểu căng thẳng: Stress là một trong những tác nhân thường gặp gây bùng phát cơn đau nửa đầu. Hãy chủ động tìm cách cân bằng cảm xúc, dành thời gian cho bản thân để thư giãn: thiền, nghe nhạc, đọc sách, hít thở sâu, hoặc đơn giản là trò chuyện với người thân – bất kỳ điều gì giúp bạn thấy dễ chịu hơn đều rất hữu ích.
-
Ăn uống lành mạnh và đúng giờ: Chế độ ăn giàu chất dinh dưỡng không chỉ tốt cho sức khỏe tổng thể mà còn hỗ trợ cải thiện chức năng não bộ. Ưu tiên bổ sung rau xanh, trái cây tươi, thực phẩm giàu magie, omega-3 và vitamin nhóm B. Tuyệt đối không bỏ bữa vì hạ đường huyết cũng có thể là nguyên nhân gây ra cơn đau nửa đầu. Bên cạnh đó, cần hạn chế rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích – những “thủ phạm” ảnh hưởng tiêu cực đến thần kinh và hệ mạch máu.
-
Uống đủ nước mỗi ngày: Mất nước là yếu tố dễ dẫn đến đau đầu. Hãy đảm bảo cung cấp tối thiểu 2 lít nước/ngày. Vào những ngày nắng nóng hoặc hoạt động thể chất nhiều, lượng nước cần có thể tăng lên. Bạn cũng có thể sử dụng một số loại trà thảo dược như trà gừng, trà xanh, hoặc trà hoa cúc để làm dịu cơ thể và hỗ trợ giảm đau một cách tự nhiên.
-
Sử dụng thuốc đúng cách, có kiểm soát: Việc tự ý dùng thuốc theo lời khuyên truyền miệng hoặc mạng xã hội mà không có sự tư vấn y tế là rất nguy hiểm. Để đảm bảo an toàn, cần tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ về loại thuốc, liều dùng và thời gian điều trị. Mọi biểu hiện bất thường khi dùng thuốc cần được thông báo ngay để điều chỉnh kịp thời.
Hy vọng với những thông tin chia sẻ trên, bạn đã có cái nhìn tổng thể và rõ ràng hơn về cách quản lý bệnh đau nửa đầu một cách toàn diện – từ thuốc đến lối sống. Cần nhớ rằng, đây là một bệnh lý thần kinh phức tạp mà cho đến nay nguyên nhân vẫn chưa được xác định rõ ràng. Do đó, nếu các cơn đau xuất hiện thường xuyên, kéo dài, hoặc có xu hướng nặng hơn, đừng chủ quan – hãy đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám, chẩn đoán chính xác và có phác đồ điều trị phù hợp. Kiểm soát tốt đau nửa đầu không chỉ giúp bạn sống khỏe mà còn giữ được chất lượng cuộc sống mỗi ngày.