Đau nửa đầu vai gáy bên trái, phải: Nguyên nhân và cách điều trị

Tình trạng đau nửa đầu kèm theo đau vai gáy, hay còn gọi là đau nửa đầu vai gáy, là một vấn đề sức khỏe khá phổ biến, có thể xảy ra ở nhiều lứa tuổi và nghề nghiệp. Không chỉ gây khó chịu, tình trạng này còn ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt, chất lượng công việc và sức khỏe tinh thần của người bệnh.

Vậy nguyên nhân nào dẫn đến đau nửa đầu vai gáy? Làm sao để nhận biết sớm và có phương pháp điều trị, phòng ngừa hiệu quả? Tất cả sẽ được phân tích rõ trong bài viết dưới đây!

1. Đau nửa đầu vai gáy là gì?

Tình trạng đau nửa đầu vai gáy được xem là một dạng biến thể của chứng đau nửa đầu thông thường, với biểu hiện đặc trưng là cảm giác đau nhói ở một bên đầu, đôi khi lan ra toàn bộ vùng đầu, đau theo nhịp mạch đập. Các cơn đau có thể xuất hiện một cách đột ngột, kéo dài trong nhiều giờ và thậm chí dai dẳng suốt vài ngày.

Không chỉ dừng lại ở cảm giác đau, người mắc chứng này còn có thể gặp thêm hàng loạt triệu chứng đi kèm như: cứng cổ, buồn nôn, nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh, tiêu chảy, và trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, có thể xuất hiện ảo giác hoặc nhìn thấy ánh sáng lóe. Những biểu hiện này khiến cho đau nửa đầu vai gáy trở thành một vấn đề không nên xem nhẹ và cần được nhận diện sớm để có hướng điều trị phù hợp.

2. Triệu chứng thường gặp của đau nửa đầu vai gáy

Đau nửa đầu vai gáy thường khởi phát với cảm giác đau âm ỉ ở một bên đầu, hiếm khi đau nhói dữ dội nhưng mức độ đau có thể dao động từ trung bình đến nặng, tập trung ở khu vực đầu và cổ. Cơn đau thường bắt đầu từ sau gáy hoặc sau đầu, lan dần lên vùng trán, quanh mắt, thái dương và thậm chí cả khu vực xung quanh tai. Người bệnh cũng có thể cảm thấy cứng cổ, hạn chế khả năng xoay đầu hoặc cúi ngửa.

Trong nhiều trường hợp, cơn đau còn ảnh hưởng đến thị lực, gây ra hiện tượng mờ mắt, hoa mắt. Các triệu chứng đi kèm khác tuy ít phổ biến hơn nhưng cũng không nên xem nhẹ, bao gồm: buồn nôn, chóng mặt, sưng quanh mắt, nhạy cảm với ánh sáng hoặc âm thanh.

Nếu không được can thiệp và điều trị đúng cách, đau nửa đầu vai gáy có thể trở thành gánh nặng dai dẳng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất làm việc, chất lượng giấc ngủ và sinh hoạt hàng ngày của người bệnh.

3. Nguyên nhân kích hoạt đau nửa đầu vai gáy

Nhiều người có thói quen xem nhẹ cơn đau nửa đầu vai gáy, cho rằng đây chỉ là tình trạng tạm thời, sẽ tự hết. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc chủ quan bỏ qua những dấu hiệu này không chỉ khiến triệu chứng trở nên dai dẳng mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ về sức khỏe. Thực tế, đau nửa đầu kèm vai gáy có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ các rối loạn thông thường đến những bệnh lý nghiêm trọng cần được can thiệp y tế.

Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Đau nửa đầu migraine: Gây cảm giác đau âm ỉ kéo dài kèm theo nhức mỏi vùng vai gáy, dễ tái phát nhiều lần.

• Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ: Làm chèn ép rễ thần kinh, gây đau cổ lan xuống vai, bả vai và đôi khi xuống cả cánh tay.

• Thoái hóa cột sống cổ: Xảy ra phổ biến ở người trên 60 tuổi, gây hẹp ống sống, chèn ép dây thần kinh gây đau lan tỏa từ cổ đến vai gáy.

• Hội chứng lối ra lồng ngực: Dây thần kinh và mạch máu bị chèn ép, gây tê, yếu tay, đau lan từ cổ xuống vai.

• Thiếu máu não: Giảm lưu lượng máu lên não, gây đau đầu, choáng váng, mất thăng bằng và đau nửa đầu vai gáy.

• Đau dây thần kinh chẩm: Dây thần kinh kết nối từ tủy sống lên đầu bị tổn thương gây cơn đau nhói sau đầu lan xuống vai.

• Chấn thương mô mềm & chóp xoay vai: Do va đập, tai nạn hoặc vận động mạnh khiến vùng cổ – vai bị căng giãn hoặc rách gân, ảnh hưởng đến dẫn truyền thần kinh.

• Viêm xương khớp vai, viêm gân vai, viêm bao hoạt dịch: Tình trạng viêm làm giảm khả năng vận động và gây đau nhức lan từ khớp vai đến cổ và gáy.

• Chấn thương do giật cổ (whiplash): Gây rách cơ, gân và dây chằng vùng cổ sau va chạm mạnh hoặc tai nạn xe.

• Chèn ép dây thần kinh: Các gai xương do thoái hóa chèn vào dây thần kinh cổ gây đau lan từ đầu xuống vai.

• Sai tư thế ngủ, làm việc: Ngủ gối cao, ngồi sai tư thế hoặc sử dụng máy tính liên tục khiến cơ vùng cổ – vai – gáy bị căng cứng.

• Đột quỵ: Một số dạng đột quỵ có biểu hiện sớm là đau đầu lan xuống cổ, cần phát hiện sớm để tránh biến chứng nguy hiểm.

• Đau thắt ngực và bệnh tim mạch: Đôi khi đau vai gáy có thể là tín hiệu cảnh báo cơn đau tim sắp xảy ra.

• Gãy xương đòn, xương bả vai: Gây đau cấp tính, có thể lan đến đầu và cổ do ảnh hưởng đến mạng lưới thần kinh.

• Cứng khớp vai (frozen shoulder): Hạn chế vận động, kèm đau lan tỏa vùng cổ, gáy và cánh tay.

• Tách vai, chấn thương khớp AC: Thường gặp trong thể thao hoặc tai nạn, dẫn đến đau vai lan đến vùng đầu.

• Sỏi mật: Một số trường hợp sỏi mật gây đau lan từ bụng phải lên vai gáy, đặc biệt là bên phải.

• Ung thư vùng đầu, cổ hoặc phổi: Các khối u có thể chèn ép dây thần kinh, gây đau kéo dài vùng cổ – vai – gáy.

Tình trạng đau nửa đầu vai gáy không đơn giản chỉ là biểu hiện của mỏi cơ thông thường, mà có thể là dấu hiệu cảnh báo những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm và điều trị đúng cách không chỉ giúp giảm triệu chứng mà còn ngăn ngừa những biến chứng lâu dài. Đừng để cơn đau nhỏ trở thành vấn đề lớn – lắng nghe cơ thể và chủ động kiểm tra khi cần thiết là điều vô cùng quan trọng.

4. Đau nửa đầu vai gáy bên phải hoặc bên trái có nguy hiểm không?

Đau nửa đầu có thể xuất hiện ở bên trái hoặc bên phải, với tỷ lệ xảy ra tương đương nhau. Việc phân biệt cơn đau ảnh hưởng đến một bên hay cả hai bên đầu có vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán chính xác nguyên nhân và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Tình trạng đau nửa đầu vai gáy bên trái hoặc bên phải, đặc biệt nếu thường xuyên xuất hiện sau khi ngủ dậy, có thể bắt nguồn từ tư thế ngủ sai, căng cơ, hoặc bong gân nhẹ vùng cổ – vai. Ví dụ, người thuận tay phải có xu hướng ngủ nghiêng về bên phải nhiều hơn, làm tăng nguy cơ mỏi cổ và vai phải, và điều này cũng tương tự với người thuận tay trái.

Nếu cơn đau diễn ra liên tục và ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như sinh hoạt hằng ngày, bạn nên chủ động điều chỉnh thói quen sinh hoạt, nghỉ ngơi hợp lý, đồng thời thăm khám sớm để được tư vấn và điều trị phù hợp, tránh để tình trạng kéo dài gây ra những ảnh hưởng không mong muốn.

5. Yếu tố nguy cơ gây cơn đau nửa đầu vai gáy

Trên thực tế, bất kỳ ai cũng có thể gặp phải tình trạng đau nửa đầu vai gáy, không phân biệt độ tuổi hay giới tính. Ngoài các nguyên nhân bệnh lý đã được đề cập, còn tồn tại nhiều yếu tố nguy cơ trong lối sống và sinh hoạt hằng ngày góp phần làm tăng khả năng khởi phát hoặc khiến tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn:

• Lối sống ít vận động: Những người làm việc văn phòng, thường xuyên ngồi lâu, đặc biệt ở tư thế cúi đầu hoặc gù lưng, có nguy cơ cao bị căng cơ cổ – vai – gáy dẫn đến đau nửa đầu.

• Căng thẳng, áp lực kéo dài: Stress là một trong những “kích hoạt tố” phổ biến nhất làm gia tăng các cơn đau đầu và vai gáy.

• Chế độ ăn không hợp lý: Việc tiêu thụ thực phẩm chứa chất làm ngọt nhân tạo (aspartame) hoặc chất bảo quản như bột ngọt (MSG) – thường có trong đồ chế biến sẵn – có thể kích thích cơn đau đầu ở nhiều người.

• Thiếu ngủ hoặc rối loạn giấc ngủ: Việc ngủ không đủ giấc hoặc thường xuyên mất ngủ ảnh hưởng đến tuần hoàn máu và thần kinh, dễ gây đau nửa đầu.

• Giới tính: Phụ nữ có nguy cơ mắc chứng đau nửa đầu cao gấp 3 lần nam giới, một phần do ảnh hưởng của nội tiết tố.

• Ảnh hưởng của chu kỳ kinh nguyệt và nội tiết: Nhiều phụ nữ bị đau nửa đầu vai gáy trước hoặc ngay khi bắt đầu kỳ kinh. Cơn đau có thể thay đổi trong thai kỳ và thường có xu hướng thuyên giảm sau khi mãn kinh.

Việc nhận diện sớm các yếu tố nguy cơ này sẽ giúp bạn chủ động điều chỉnh lối sống, ngăn ngừa tình trạng đau nửa đầu vai gáy tái phát và kéo dài không mong muốn.

6. Cách chẩn đoán đau nửa đầu vai gáy bên phải

Khi bạn đến khám vì đau nửa đầu hoặc đau nửa đầu vai gáy, bác sĩ sẽ tiến hành khai thác chi tiết bệnh sử để xác định nguyên nhân cụ thể và hướng điều trị phù hợp. Trong quá trình thăm khám, bạn có thể được hỏi một số câu như:

• Cơn đau xuất hiện với tần suất như thế nào? Có thường xuyên không?

• Ngoài đau đầu và vai gáy, bạn có gặp phải triệu chứng nào khác không (như buồn nôn, chóng mặt, mờ mắt…)?

• Trong gia đình bạn có ai từng bị chứng đau đầu hoặc đau nửa đầu không?

• Gần đây sức khỏe tinh thần và thể chất của bạn có gì bất ổn? Có bị stress, mất ngủ, hay mệt mỏi kéo dài không?

Nếu các biểu hiện đau nửa đầu vai gáy trở nên bất thường, phức tạp hoặc đột ngột nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm hình ảnh học nhằm loại trừ những nguyên nhân nghiêm trọng như u não, đột quỵ, viêm nhiễm hay tổn thương thần kinh:

• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Sử dụng từ trường mạnh và sóng radio để tái tạo hình ảnh chi tiết não bộ và mạch máu. MRI giúp phát hiện khối u, tổn thương não, tình trạng viêm nhiễm hay các rối loạn thần kinh phức tạp.

• Chụp cắt lớp vi tính (CT Scan): Dựa trên các tia X kết hợp máy tính để tạo ra hình ảnh mặt cắt của não, giúp phát hiện nhanh các tổn thương như xuất huyết não, nhiễm trùng hoặc bất thường cấu trúc có thể gây đau đầu.

Việc chẩn đoán chính xác không chỉ giúp điều trị đúng hướng mà còn ngăn ngừa nguy cơ bệnh tiến triển nặng hơn. Vì vậy, đừng ngần ngại chia sẻ đầy đủ triệu chứng với bác sĩ để được hỗ trợ tốt nhất.

7. Khi nào cần phải đi gặp bác sĩ

Mặc dù nhiều trường hợp đau nửa đầu vai gáy có thể tự cải thiện sau nghỉ ngơi hoặc dùng thuốc, nhưng có những dấu hiệu cho thấy bạn cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa thần kinh càng sớm càng tốt, bao gồm:

• Cơn đau trở nên dữ dội, kéo dài và không thuyên giảm dù đã sử dụng thuốc giảm đau thông thường.

• Xuất hiện sốt cao kèm theo co giật, dấu hiệu cảnh báo các tình trạng nghiêm trọng về thần kinh hoặc nhiễm trùng.

• Rối loạn thị giác như nhìn mờ, hoa mắt, kèm theo chóng mặt, ù tai hoặc giảm thính lực, ảnh hưởng đến khả năng nhận biết môi trường xung quanh.

• Đau đầu tái phát liên tục, nhất là sau khi bạn vừa khỏi bệnh hoặc có dấu hiệu kéo dài không rõ nguyên nhân.

Việc khám chuyên khoa sẽ giúp xác định chính xác nguyên nhân, loại trừ các bệnh lý nguy hiểm và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, giúp bạn kiểm soát triệu chứng hiệu quả và ngăn ngừa các biến chứng không mong muốn.

8. Các phương pháp điều trị đau nửa đầu vai gáy

Trong nhiều trường hợp, đau nửa đầu vai gáy không quá nghiêm trọng và có thể được giảm nhẹ tại nhà bằng những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả dưới đây:

• Tránh xa thực phẩm dễ gây kích hoạt cơn đau đầu như: rượu bia, cà phê, đồ uống chứa caffeine, thực phẩm chế biến sẵn có chứa bột ngọt (MSG).

• Uống đủ nước mỗi ngày để tránh mất nước – một trong những nguyên nhân phổ biến gây đau đầu.

• Ngủ trưa ngắn, nghỉ ngơi hợp lý giúp cơ thể hồi phục và giảm áp lực lên hệ thần kinh.

• Chườm ấm hoặc chườm lạnh sau gáy có thể làm dịu nhanh cảm giác đau và căng cơ.

• Thử liệu pháp hương thơm với các loại tinh dầu như hoa oải hương, bạc hà, khuynh diệp… giúp thư giãn thần kinh và giảm đau đầu do căng thẳng.

• Nới lỏng tóc hoặc xõa tóc tự nhiên, tránh buộc quá chặt gây áp lực lên da đầu.

• Tránh tiếp xúc với ánh sáng chói, đèn nhấp nháy, tiếng ồn mạnh hoặc mùi quá nồng vì dễ kích thích hệ thần kinh.

• Hạn chế cúi đầu, xoay cổ quá mức, vì điều này có thể gây căng cơ và làm trầm trọng thêm cơn đau.

• Tắm bằng nước ấm, giúp giãn mạch máu và làm dịu hệ thần kinh.

• Tạm rời xa màn hình máy tính, điện thoại, tivi, để mắt và não có thời gian nghỉ ngơi, giảm áp lực vùng đầu – cổ – vai gáy.

Việc kết hợp các biện pháp trên không chỉ giúp giảm đau tức thì mà còn hỗ trợ phòng ngừa cơn đau quay lại, đặc biệt với những người thường xuyên phải đối mặt với căng thẳng hoặc ngồi làm việc nhiều giờ liền.

9. Làm thế nào để phòng ngừa triệu chứng đau nửa đầu vai gáy?

Một trong những cách hiệu quả nhất để phòng ngừa đau nửa đầu vai gáy là xác định và tránh xa các yếu tố kích hoạt cơn đau. Mỗi người có thể có những “tác nhân” khác nhau – chẳng hạn như một số loại thực phẩm, tình trạng căng thẳng kéo dài hay thiếu ngủ – và việc nhận biết được những yếu tố này sẽ giúp bạn kiểm soát cơn đau từ sớm.

Bạn có thể nhận thấy cơn đau thường xuất hiện sau khi ăn đồ chứa chất bảo quản, uống rượu, caffeine, hoặc trong những giai đoạn căng thẳng về tâm lý. Trong trường hợp đó, hãy chủ động điều chỉnh chế độ ăn uống, tránh xa các chất kích thích và sắp xếp thời gian nghỉ ngơi hợp lý để cơ thể được hồi phục.

Ngoài ra, các hoạt động lặp đi lặp lại như ngồi làm việc lâu ở một tư thế, cúi đầu liên tục khi dùng điện thoại, hoặc mang vác nặng cũng có thể làm gia tăng áp lực lên vùng cổ – vai – gáy. Dù đôi khi không thể tránh hoàn toàn, bạn vẫn có thể giảm thiểu căng thẳng cơ học bằng cách:

• Thường xuyên thay đổi tư thế ngồi

• Thực hiện các động tác giãn cơ nhẹ nhàng giữa giờ làm việc

• Bổ sung dưỡng chất hỗ trợ tuần hoàn máu não, giúp nuôi dưỡng hệ thần kinh khỏe mạnh và cải thiện lưu thông máu lên não.

Hy vọng những chia sẻ trong bài viết đã giúp bạn có cái nhìn rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng tránh đau nửa đầu vai gáy, từ đó chủ động bảo vệ sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống mỗi ngày.